- 09/04/2025
- 80
- 78
- 18
Chú thích: Dân tục - cách gọi tắt cụm từ phong tục dân gian
Sơ lược dân tục Đôn Hoàng
Dân tục Đôn Hoàng là văn hóa nghệ thuật trong lịch sử của Trung Hoa, mỗi một tập quán trong phong tục của nó đều là một môn nghệ thuật văn hóa. Thời trung cổ - đặc biệt là vào thời Đường, phát triển rực rỡ trở thành một phong tục nhân gian cho đời sau. Dân tục Đôn Hoàng đã kế thừa và phát triển dân tộc thượng cổ và trung cổ trước thời nhà Đường, sau đó lưu diễn lại ảnh hưởng đến phong tục thời cận cổ và dân tục thời cận cổ chính là kế thừa trên cơ sở này mới có thể phát triển.
Dân tục Đôn Hoàng thật ra là phong tục dân gian của Đôn Hoàng, Trung Hoa. Nhưng khái niệm “Đôn Hoàng” ở đây không chỉ gói gọn là khu vực một tỉnh ở Cam Túc nhỏ bé hiện nay, cũng không giới hạn là một thành, một quận. Đơn giản mà nói dân tục Đôn Hoàng ý chỉ là một số tập tục có tại một hoặc một số khu vực địa phương. Đồng thời nhấn mạnh tính địa phương với tính khu vực, tách rời với tính cộng đồng tưởng thông của dân tộc cổ Trung Hoa. Dân tục Đôn Hoàng có khái niệm rất rộng, đề cập đến tất cả hiện tượng, văn hóa dân tộc và thực tế nó được xem như một bản thu nhỏ của dân tục cổ đại Trung Hoa. Và một lần nữa nhắc lại, dân tục Đôn Hoàng không phải là dân tục riêng biệt của khu vực Đôn Hoàng.
Phong tục bói toán - bốc quẻ Đôn Hoàng
Bói toán là bộ môn quan trọng trong phong tục mê tín của dân gian Đôn Hoàng. Bói là phương pháp quan trọng của người cổ đại xưa dự đoán chuyện tốt xấu, họa phúc. Từ thời rất xa xưa con người đã biết dùng lửa để nung mai rùa, lấy đó làm dự đoán tốt xấu và gọi đó là bói.
Bói toán thời thượng cổ được lưu truyền rộng rãi với hai phương thức: Bói động vật và thực vật, động vật chính là dùng mai rùa - thực vật là dùng cây cỏ. Việc dùng mai rùa để bói lại được gọi là bốc, dùng cây cỏ để bói được gọi là vu.
Bói toán thời thượng cổ được lưu truyền rộng rãi với hai phương thức: Bói động vật và thực vật, động vật chính là dùng mai rùa - thực vật là dùng cây cỏ. Việc dùng mai rùa để bói lại được gọi là bốc, dùng cây cỏ để bói được gọi là vu.
Phong tục bói toán của thời cổ đại Đôn Hoàng trải qua hai chuyển biến quan trọng:
- Một là chuyển biến về người - chuyển việc xem bói của quan lại có chuyên môn xem bói thành việc của những thầy bói ở dân gian.
- Hai là chuyển biến của bốc - từ hình thái cổ xưa trở thành chiêm bốc tri thức hóa và được đa dạng hóa hơn trước. (Bói chim, bói thẻ, bói mộng,…)
Nổi bật nhất trong chuyển biến của bốc là phương thức bốc quẻ. Cái gọi là “quẻ” đơn giản là một loại phù hiệu ghi hình từ thời thượng cổ, tương truyền do Phục Hy sáng chế. Đối với bốc quẻ có hai loại: một nhờ thầy bói, hai là tự bói.
- Nghi thức tiến hành bốc quẻ bao gồm: Lễ bói (thành tâm không bị ngoại vật quấy nhiễu) => Niệm Phật => Niệm chú.
- Cách dùng: Trước tiên đem các (số) hào gộp thành một quẻ, sau đó lấy quẻ cuối.
- Cách xem: Lấy tốt nhiều hơn xấu.
Mỗi lần bốc sẽ gồm ba phần:
- Thứ nhất: Quẻ - đại biểu cho hình thức của quẻ.
- Thứ hai: Yếu quyết bốc - tức lời quẻ.
- Thứ ba: Luận quẻ - kết quả quẻ tốt hay xấu.
Khác với Dịch, toàn quẻ là ngang và có quy tắc phân định phù hiệu. Quy tắc tạo quẻ của Đôn Hoàng là trên ngang, giữa dọc, dưới ngang - và phù hiệu của quẻ bất kể tốt hay xấu cùng không có quy tác phân định. Điều này làm cho hàm nghĩa, thứ tự sắp xếp phù hiệu đối với từng người xem sẽ khác nhau và kết quả luận quẻ cũng hoàn toàn khác nhau, không có tính thống nhất nhất định. Luận quẻ lúc này sẽ không dựa vào phù hiệu mà dựa trên ý luận của người xem bói.
Phong tục xem tướng - sách tướng Đôn Hoàng
Xem tướng - một nhánh phát sinh của bói toán, là một phần trong hình pháp (một trong sáu loại “Số thuật”). Căn cứ vào tình trạng bên ngoài của vật thể khách quan, làm phương pháp đặc thù để phán đoán vận mệnh. Vật thể có thể là tự thân người hoặc là phẩm vật của thới giới khách quan.
Xem tướng là phương pháp quan sát hình dáng tướng mạo của con người từ đó dự đoán vận mệnh. Bao gồm các tướng: diện - mặt, thủ - tay, túc - chân, thân - dáng đi, thanh - giọng nói, nốt - nốt ruồi và cốt - xương.
Trong đó thịnh hành nhất là cốt tướng. Tập trung vào xương cốt, khung xương, hình thể và dáng người để luận đoán vận mệnh, khí chất, phúc họa của một người. Được xem là phần “gốc”, khó thay đổi, phản ánh bản chất và căn cơ sâu xa hơn cả da thịt, dung mạo bên ngoài.
Bên cạnh đó, còn có sắc tướng - căn cứ vào hình sắc của khuôn mặt để đoán vận. Việc xem sắc tướng đòi hỏi người xem tướng phải hiểu rõ tên gọi các bộ phận, vị trí huyệt vị trên gương mặt. Sắc tướng tốt xấu được phận định thành năm sắc: trắng - vàng - đen - xanh - đỏ, dựa vào đặc điểm, nhận định khoa học từ Trung y - nguyên nhân khiến cho sắc tướng được lưu hành và cường điệu hóa dần mang tính phong tục truyền thống.
Ngoài ra còn có phong tục: Dự báo tai nóng mắt nháy; Giải mộng thư; Các vu thuật với phong tục tình ái; Trừ tà; Cúng trăng non;… Tóm lại, Dân tục Đôn Hoàng chứa đựng một thời gian lịch sử lâu đời, là hình ảnh thu nhỏ của dân tục Trung Hoa, được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Bao hàm các nội dung văn hóa muôn hình muôn vẻ, ảo diệu khó hình dung và có giá trị học thuật văn hóa rất cao.
Source: Tổng hợp
P.S: MN12CS
P.S: MN12CS
